Η «Φουτουρία» και η φουτουριστική εκπαίδευση. Μια ουτοπία ή μια δυστοπία;

 

Της Κατερίνας Διακουμοπούλου

Αναδ. από εφημερίδα Μακεδονία, 04/10/2015

 

Link: http://theatrikicritiki.blogspot.gr/2015/10/blog-post.html

 

 

«Μία φορά και έναν καιρό ήταν η Φουτουρία, υπήρχαν μηχανές, τσιπ, βίδες και θηρία, ταξίδευες διαστημικά μέσα σε λεωφορεία, το μόνο που είχε μείνει ίδιο ήταν η εφορία…»

 

Ο κλάδος της μυθοπλασίας που ονομάζεται επιστημονική φαντασία είναι δαιδαλώδης, τόσο σε σχέση με τη θεματολογία (διαστημικές περιπέτειες, τηλεμεταφορές, βιοϊατρική, βιοτεχολογία, φαινόμενα Ψ, τεχνητή νοημοσύνη, καταστροφή του κόσμου κ.α.) όσο και με τις υποκατηγορίες (σκληρή και ήπια επιστημονική φαντασία, φρίκη, τρόμος, φανταζύ, Κυβερνοπάνκ, Ατμοπάνκ, Μεταποκαλυπτική μυθοπλασία, Διαστημική όπερα κ.ά.).

 

Η επιστημονική φαντασία έχει φανατικούς θιασώτες σε όλο τον κόσμο στους τομείς του κινηματόγραφου, του κομίκ και βεβαίως της λογοτεχνίας, είτε για το ενήλικο είτε για το ανήλικο κοινό. Προσωπικά, χωρίς να ανήκω στους επικριτές του είδους αλλά ούτε και στους φανατικούς, έχω μία συγκεκριμένη –στερεότυπη- εικόνα για τοscience fiction: Σε μία απροσδιόριστη ζοφερή δυστοπία, στο ακραίο μέλλον, η ανθρωπότητα πλήττεται από μία θηριώδη ολιγαρχική εξουσία. Συνήθως το τέλος είναι δυσάρεστο για τους συμπαθείς ήρωες όμως παρόλη την αποτυχία προκύπτει ότι το ανθρώπινο είδος είναι «καλύτερο» από τις υπερ-εξελιγμένες μηχανές ή τους εξωγήινους εισβολείς.

Εκπαιδευτικός Φουτουρισμός

 

Με αφορμή τη «Φουτουρία» θυμήθηκα το νομοσχέδιο για υποχρεωτική ανάγνωση βιβλίων επιστημονικής φαντασίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση της Δυτικής Βιρτζίνια. Θυμήθηκα,επίσης, τις δηλώσεις τις Γενικής Γραμματείας του Υπουργείου Παιδείας του Ηνωμένου Βασιλείου, της καςNicky Morgan, η οποία είχε παροτρύνει εφήβους να μείνουν μακριά από τις ζημιογόνες για την οικονομία Καλές Τέχνες και να επιλέξουν τις επιστήμες και τα μαθηματικά εάν επιθυμούν στο μέλλον να έχουν πρόσβαση στην εργασία. Θυμήθηκα τις περικοπές στους προϋπολογισμούς της διδασκαλίας των τεχνών και των ανθρωπιστικών επιστημών. Αυτές είναι λίγες όψεις της φουτουριστικής εκπαίδευσης, όπου οι ενήλικες μάντεις-ειδικοί αυξάνουν τις τεχνολογικές δεξιότητες των παιδιών χωρίς πραγματικά να έχουν προβλέψει τις επαγγελματικές απαιτήσεις των επόμενων δεκαετιών. Ποιοι είναι οι επιστημονικοί νόμοι και οι εφευρέσεις που θα διέπουν την καθημερινότητα του κοντινού μέλλοντος; Η επιστημονική φαντασία πραγματικά μας φέρνει πιο κοντά στο μέλλον; Μήπως εστιάζοντας στο μέλλον αγνοούμε ή παραβλέπουμε τα βιώματα και τις ανάγκες των παιδιών; Δεν είναι όμως παράδοξο το ότι η επιστημονική φαντασία και οι επιστημονικές παραδοχές μιλούν για μία Δυστοπία, ένα μη προνομιακό μέλλον, στο οποίο εμείς «ωθούμε» εναγωνίως τα παιδιά μας.

 

Κατά τη γνώμη μου το μόνο γοητευτικό με τον εκπαιδευτικό φουτουρισμό είναι ότι τα παιδιά εκφράζουν μία γόνιμη επιστημοσύνη, ενθουσιάζονται με την ιστορία της Γης κάνοντας χρονο-γραμμές και διαγράμματα στους τοίχους, προβάλλουν την Μελλοντολογία στην Παλαιοντολογία προσπαθώντας να φανταστούν το μέλλον μελετώντας το παρελθόν.

 

   Η ομάδα Hippo και η παράσταση «Φουτουρία»

Έχω ξαναγράψει σε αυτήν την στήλη για την ομάδα Hippo με αφορμή την εξαιρετική παράσταση «Η Ωραία Κοιμωμένη²» η οποία θα παίζεται κάθε Κυριακή από τις 4 Οκτωβρίου στο Black Box. Η ομάδα Hippo του Φώτη Δούσου και του Αλέξανδρου Ράπτη αυτοσυστήνεται ως διεθνής ομάδα και έχει πραγματοποιήσει ευρωπαϊκές και υπερατλαντικές περιοδείες.

 

Η «Φουτουρία», το θεατρικό έργο για παιδικό και νεανικό κοινό, (σύμφωνα με το δελτίο τύπου, βασισμένο στην νουβέλα του Νίκου Τσιώτσου «Μια Φορά και Μετά έναν Καιρό». Δεν κατάφερα να βρω τα τυπογραφικά ίχνη της εν λόγω νουβέλας. Έχει εκδοθεί(;), διασκευασμένο από την ομάδα Hippo, αποτελεί τον καμβά μιας ευφάνταστης παράστασης αξιώσεων. Το φουτουριστικό μυθοπλαστικό δραματικό περιβάλλον είναι το χωροχρονικό πλαίσιο, ο δραματικός τόπος μίας οικείας αφήγησης: «Έτος 2999. Η Αυριάνα 245 minus αποφασίζει ξαφνικά να σταματήσει τη δουλειά της και να βγει έξω να χορέψει στη βροχή. Αυτό όμως είναι απαγορευμένο στη Φουτουρία. Από κει κι έπειτα η ηρωίδα μας μπαίνει σε αναπάντεχες περιπέτειες…». Μία υπέροχη σκηνική αφήγηση για τα Μεγάλα και Μικρά «όχι» της ζωής, για την ελευθερία της βούλησης.

 

Αφηγηματική σκηνοθεσία (Φώτης Δούσος & Αλέξανδρος Ράπτης) με εμβόλιμες στιχομυθίες. Ρυθμική σωματική αναπαράσταση της οριζόντιας ανάγνωσης. Έξοχη εικονοποίηση των αφηγηματικών μερών (Κίνηση: Ομάδα Hippo, Χάρης Πεχλιβανίδης). Η προβολή της σημασίας είναι εύληπτη από τους μικρούς θεατές και διφορούμενη από τους ενήλικες. Ανάλαφρη, εύκολα αποστηθείσα ηλεκτρονική μουσική (Ομάδα Ηippo, Πάρης Φράγκος). Χρήση εποικοδομητικών τεχνικών του Εκπαιδευτικού δράματος («Απόσταση μεταξύ» και «Ανίχνευση σκέψεων», σχεδιασμός δραστηριοτήτων εκπαιδευτικού δράματος: Καλλιόπη Φύκαρη και Ομάδα Hippo). Η ερμηνεία των τριών ηθοποιών (Χριστιάνα Κανδυλιώτη, Αλέξανδρος Ράπτης, Φώτης Δούσος) παιγνιώδης, με φιλική και ειλικρινή παρόρμηση προς το κοινό.

Τα παιδιά δεν είναι μελλοντικοί ενήλικες καριέρας. Το μέλλον τους ανήκει κατά βούληση και εμείς απλά οφείλουμε να τα εμπνέουμε. Hομάδα Hippo τα καταφέρνει με υποδειγματικές παραστάσεις.

 

YΓ. Η ομάδα Ηippo θα παρουσιάζει τη «Φουτουρία» από τις 11 Οκτωβρίου 2015, στο θεάτρο Αλκμήνη στην Αθήνα